Những cái chết vì thời trang

Fiona Macdonald@

Một phụ nữ 35 tuổi người Úc gần đây đã mang lại một ý nghĩa hoàn toàn mới cho khái niệm 'nạn nhân của thời trang'

Người ta đã phải cắt chiếc quần jeans bó mà bà đang mặc sau khi bắp đùi bà bị phồng lên do hội chứng phù nề.

Đây không phải là lần đầu tiên ai đó trở thành nạn nhân của một xu hướng thời trang nguy hiểm.

"Những xu hướng như thế có từ Thời Đồ đá", bà Summer Strevens, tác giả cuốn 'Chết vì thời trang', nói.

"Khi thời trang đi quá giới hạn, tôi gọi đó là sự điên rồ phù phiếm".

Dưới đây là năm kiểu thời trang chết người tai hại nhất trong lịch sử.

Áo corset

Áo lót bó eo, ra đời nhiều năm trước loại quần áo bóp dáng, có nhiều tác động đến ngôn ngữ cũng như thân hình phụ nữ.

Nó là nguồn gốc của từ 'khổ hạnh', vốn mang lại cho người mặc sự kính trọng thời Victoria, cũng như từ 'phụ nữ buông thả' - ám chỉ đạo đức của những người phụ nữ không dùng áo corset.

Trong cuốn sách của mình, bà Strevens nói "áo corset gây chứng khó tiêu, táo bón, ngất xỉu vì khó thở và thậm chí xuất huyết".

"Phổi chịu áp lực lớn, trong khi các nội tạng khác tổn thương vì bị buộc phải dịch chuyển khỏi vị trí thông thường để thích nghi với khung xướng mới."

Năm 1874, một danh sách 97 căn bệnh liên quan đến áo corset được công bố, trong đó bao gồm bệnh trầm uất và sầu muộn.

Từ cuối thập niên 1860 đến đầu thập niên 1890, Stevens cho biết là tạp chí y học The Lancet đã đăng tải ít nhất mỗi năm một bài viết về những nguy cơ mà loại áo này mang lại.

Không chỉ gây khó thở và khiến nội tạng bị tổn thương, vào năm 1903, một phụ nữ 42 tuổi, bà Mary Halliday, đã đột ngột qua đời do đau tim.

Báo New York Times khi đó dẫn kết quả khám nghiệm pháp y cho thấy bà bị hai thanh kim loại từ áo corset với tổng chiều dài hơn 20cm đâm xuyên vào tim dẫn đến tử vong.

"Khi móc vào nhau, phần đầu của các thanh này bị các cử động cơ thể của nạn nhân mài thành sắc như lưỡi dao."

Váy phồng

Váy phồng là nguyên nhân gây một số vụ tử vong ở các quý bà hồi thế kỷ 19

Thế kỷ 19 là thời kỳ đỉnh cao của loại váy phồng có khung sắt và cũng là lúc xảy ra nhiều cái chết do loại trang phục này.

Tháng Bảy 1861, vợ nhà thơ Henry Wadsworth Longfellow đã qua đời sau khi váy của bà bén lửa và bốc cháy.

Hai người chị gái của nhà văn Oscar Wilde cũng chết cháy sau khi váy của họ bén lửa trong một vũ hội.

Một trường hợp vào năm 1858 khiến báo New York Times phải bình luận: "Trung bình một trong ba trường hợp tử vong hàng tuần là do cháy váy phồng."

"Con số này, nếu không thể khiến phái nữ ngưng mốt thời trang đầy nguy hiểm này, thì có lẽ cũng làm họ phải giật mình và thận trọng hơn trong chuyển động, cử chỉ".

Cổ áo cứng

Ra đời vào thế kỷ thứ 19, cổ áo rời giúp các quý ông không phải thay áo sơ mi mỗi ngày.

Tuy nhiên, loại cổ áo này lại được cồn cứng đến nỗi có thể gây chết người. "Nó được gọi là 'kẻ sát hại những ông bố', hay 'Vatermorder' trong tiếng Đức," Strevens nói.

Cổ áo cứng quá bị cho là dễ gây nghẹt thở cho người sử dụng

"Nó có thể cắt đứt nguồn cung cấp máu đến động mạch cảnh. Những người đàn ông trong thời vua Edward ở Anh dùng cổ áo được cồn cứng như một loại phụ kiện thời trang. Họ mặc nó đến những câu lạc bộ của các quý ông, uống một vài ly rượu và ngả lăn ra trên ghế, đầu chúi về phía trước. Một số người đã chết vì nghẹt thở."

Năm 1888, một tờ cáo phó trên báo New York Times có tựa “Nghẹt thở vì cổ áo”: Một người đàn ông có tên John Cruetzi bị phát hiện chết trong công viên.

Người này được cho là đã uống rượu say, sau đó ngủ gật trên ghế trong công viên.

Ông ta gục đầu xuống ngực và chiếc cổ áo rời, vì quá cứng, đã làm tắt khí quản và ngăn máu lưu thông qua các mạch, dẫn tới tử vong.

Thợ làm mũ điên

Cụm từ “điên như người làm mũ” đã được dùng 30 năm trước khi trở nên phổ biến sau khi xuất hiện trong truyện “Cuộc phiêu lưu của Alice vào Xứ sở thần tiên” của Lewis Carroll.

Ngộ độc thủy ngân là một mối nguy nghề nghiệp với những người làm mũ trong thế kỷ 18 và 19.

Chất thủy ngân được sử dụng trong sản phẩm mũ làm bằng nỉ. Tiếp xúc với chất này quá lâu sẽ dẫn đến bệnh khi đó có tên là “bệnh thợ làm mũ điên”.

Các triệu chứng của căn bệnh này bao gồm run rẩy, nhút nhát, cáu kỉnh.

Điều này khiến một số người nghi ngờ rằng nhân vật thợ làm mũ trong truyện của Carroll cũng bị mắc bệnh này.

Tác phẩm “Cuộc phiêu lưu của Alice vào Xứ sở thần tiên” khiến cụm từ

 "điên như người làm mũ" trở nên nổi tiếng dù cụm từ này đã tồn tại trước đó 30 năm

Bó chân

Tập tục này được cho là lấy cảm hứng từ trang phục của một vũ công thế kỷ 10, với đôi chân được quấn vào lụa để trình diễn trước Hoàng đế Trung Hoa.

Dù đã chính thức bị cấm tại Trung Quốc từ năm 1912, mặc dù vậy, một số người vẫn áp dụng tập tục này.

Đây là một cách để ngầm thể hiện địa vị xã hội, với ý người phụ nữ bó chân là người không cần phải làm lụng cực nhọc gì hết.

Nhiếp ảnh gia người Anh Jo Farrel đã ghi lại hình ảnh những phụ nữ cuối cùng còn sống có chân bị bó, qua dự án 'Living History'.

Bà nói với BBC: "Nhiều người nói tập tục này thật man rợ, nhưng đó cũng là một tập tục nhằm giúp phụ nữ thời đó củng cố địa vị trong xã hội. Nó mang lại cho họ một cuộc sống tốt hơn và họ cảm thấy tự hào về việc đã được bó chân."

Việc chỉnh hình bàn chân không chỉ xảy ra ở Trung Quốc, theo Strevens.

Trong những thế kỷ trước, những người phụ nữ sành thời trang thậm chí còn cắt cụt ngón chân để có thể đi vừa các loại giày gót nhọn thời thượng.

Strevens cho rằng dù những tập tục thời cổ nghe có vẻ man rợ, phụ nữ thời nay vẫn chịu đau vì thời trang, tiêu biểu là mốt phẫu thuật cắt ngắn, hay thậm chí cắt cụt ngón chân còn khỏe mạnh, để có thể đi giày cao gót.

Vẫn có rất nhiều nạn nhân của thời trang trong thế kỷ 21. “Mặc dù chúng ta không mặc áo corset hay váy phồng nữa, vẫn có người cắt đi xương sườn để có vòng eo nhỏ nhắn hơn," Strevens nói.

Bản gốc bài viết đã được đăng trên BBC Culture.